'Dit is het moment
om onze menselijke
kwaliteiten te versterken'

In haar boeken Mentaal Kapitaal en Het Nieuwe Mentaal beschreef Elke Geraerts hoe we ons brein kunnen wapenen tegen stress en burn-out. En leerde ze ons meer rekening te houden met de behoeften van ons brein. Want als we de grote uitdagingen van deze tijd het hoofd willen bieden, moeten we actief dingen gaan veranderen. Ook haar nieuwste boek Authentieke Intelligentie bevat zo’n wake-upcall. ‘Ons brein is ons krachtigste wapen,’ vertelt ze ons via Skype. ‘Het is wat ons onderscheidt van robots. Maar in dit digitale tijdperk benutten we ons brein steeds minder. Terwijl juist dit het moment is om onze unieke menselijke kwaliteiten – onze authentieke intelligentie – te versterken. De oproep die ik in dit boek doe, luidt dan ook: Wacht niet tot je baan wordt overgenomen, maar ga nu al proactief aan de slag met de doorontwikkeling van die kwaliteiten.’

We zeggen te makkelijk: zo ben ik nu eenmaal

Een van die kwaliteiten is ons vermogen om te herprogrammeren. We beschikken allemaal over de mentale kracht om ons leven een nieuwe wending te geven of zelfs de breininstellingen te wijzigen. Dat begint met eigenaarschap pakken: je bewust zijn van de kracht van je brein en je vermogen om dat brein te versterken. Elke: ‘We zeggen te makkelijk: zo ben ik nu eenmaal, terwijl onderzoek voldoende aantoont dat ons brein kneedbaar is. Ik vergelijk het brein met een jungle. Het heeft een aantal ingesleten paden – de gewoontes van jaren. Wil je een nieuwe gewoonte aanleren, dan moet je stukje bij beetje, met kleine doelen, een nieuw pad hakken. Als je met die nieuwe gewoonte stopt, groeit je brein net zoals die jungle ook heel snel weer dicht.’

Chimpansee op de ja-snelweg

Stap twee is doen en daar is wilskracht voor nodig – ook iets waarover alleen wij mensen beschikken. In de toekomst wordt die wilskracht alleen maar belangrijker. ‘Mede door Artificial Intelligence is er een soort ja-snelweg ontstaan: het antwoord op bijna alles is ja. Nieuw vriendschapsverzoek? Accept. De volgende aflevering bekijken? Ja. De chimpansee in ons geeft toe aan al die impulsen, zonder er zelfs maar bij stil te staan waar hij ja tegen zegt. Zo worden we voortdurend afgeleid van wat er werkelijk toe doet. Als we een kans willen maken tegenover computers, moeten we vaker de mens in ons laten spreken en met voldoende wilskracht nee zeggen. Pas als we dat kunnen, ontstaat er ruimte om ja te zeggen tegen de dingen die we belangrijk vinden.'

Belangrijker dan ooit om je drijfveren, passies en talenten te kennen

Een andere unieke menselijke eigenschap is ons vermogen om authentieke relaties op te bouwen. Ook dat kunnen we verder ontwikkelen. Door in te zetten op vertrouwen, maar ook door te streven naar de integratie van werk en privéleven. ‘Alleen als je je werk toelaat in je leven en je leven in je werk, ben je één persoon en kun je diep doordringen tot jezelf en anderen’, legt Elke uit. ‘Maar dan moet je wel goed weten wie je bent. In dit tijdperk van Artificial Intelligence is het belangrijker dan ooit om je drijfveren, passies en talenten te kennen en te weten hoe je die het beste kunt inzetten – opnieuw en opnieuw en opnieuw. De tijd dat je het leven kunt opdelen in studie, carrière en pensioen is voorbij. Levens zullen uit verschillende fasen bestaan, waarin je minstens elke tien jaar een reset maakt’.

Opnieuw nadenken over de invulling van ons werk

Behalve tot het onder de loep nemen van onze drijfveren, passies en talenten, dwingt Artificial Intelligence ons om opnieuw over de invulling van ons werk na te denken. Organisaties raadt Elke onder andere aan om de creativiteit en verbeelding van medewerkers te stimuleren. ‘Creativiteit wordt op dit moment op de arbeidsmarkt nauwelijks op waarde geschat. Bij veel bedrijven zitten creatieve mensen op niet-creatieve posities. En omdat ze hun creativiteit niet kwijt kunnen, raken ze opgebrand; zo raakt veel creatief kapitaal verloren. Met creativiteit gaan we uiteindelijk het verschil maken.’

Elke Geraerts is doctor in de psychologie en bekleedde verschillende academische posities aan de universiteiten van Harvard, St. Andrews, Maastricht en Rotterdam. Ze is mede-oprichter van Better Minds at Work en schreef de bestsellers 'Mentaal Kapitaal' en 'Het Nieuwe Mentaal'. Onlangs lanceerde ze haar nieuwe boek 'Authentieke Intelligentie'.